Opatrunki nowoczesne stosowane w „wilgotnej” terapii leczenia ran Źródło: opracowano na podstawie materiałów promocyjnych niżej wymienionych firm medycznych.

BŁONY

PÓŁPRZEPUSZCZALNE                Bioclusive® – Johnson & Johnson

Hydrofilm®  - Hartmann

Medisorb F® - TZMO

OpSite® - Smith & Nephew

Tegaderm® – 3M

Suprasorb F® - Lohmann & Rauscher

HYDROŻELE                                   Aquagel® – Kik Gel

IntraSite Gel® – Smith & Nephew

Hydrosorb® – Hartmann

SuprasorbG® - Lohmann & Rauscher

HYDROKOLOIDY                          Comfeel® – Coloplast

Granuflex®, Granuflex pasta  – ConvaTec

Hydrocol® – Hartmann

Medisorb H® - TZMO

Tegasorb® – 3M

Suprasorb® - Lohmann & Rauscher

DEKSTRANOMERY                      Debrisan® – Pharmacia

Acudex® – Polfa

Iodosorb® – Perstorp Pharma           

ALGINIANY                                    Algisite M® - Smith & Nephew

Cutinonova Hydro® - Smith & Nephew

Kaltostat® – ConvaTec

Kaltogel® – ConvaTec

Medisorb A® - TZMO

Sorbalgon® – Hartmann

Suprasorb A® - Lohmann & Rauscher

OPATRUNKI

POLIURETANOWE                        Allevyn® – Smith & Nephew

Biatain® – Coloplast

Permafoam® – Hartmann

                                                           Medisorb P® - TZMO

Tielle® – Johnson & Johnson

Suprasorb P® - Lohmann & Rauscher

OPATRUNKI  Z BARIERĄ

ANTYBAKTERYJNĄ                     Acticoat, Acticoat 7® - Smith&Nephew

Actisorb® Silver 220® – Johnson & Johnson

Allevyn Ag® - Smith&Nephew

Atrauman Ag® - Hartmann

Aquacel Ag® – ConvaTec,

Bactigras® - Smith&Nephew

Tegaderm alginian Ag® - 3M

Suprasorb A+Ag® - Lohmann & Rauscher

Suprasorb X+PHMB® - Lohmann & Rauscher

OPATRUNEKI

HYDROWŁÓKNISTE                    Aquacel® - ConvaTec

                                                           Aquacel Ag® - ConvaTec

Versiva® XC™ - ConvaTec

ŻELE AMORFICZNE                     Granu gel® - ConvaTec

Hydrosorb gel ®- Hartmann

Inrasite gel® - Smith&Nephew

Medisorb G® - TZMO

Nu-Gel® - Johnson & Johnson

Purilon® - Coloplast

Octanilin gel® - Schulke

Suprasorb G® - Lohmann & Rauscher

Hydrożele

Powstają one podczas polimeryzacji. Opatrunki te zawierają duży procent wody, nie są w niej jednak rozpuszczalne, pod jej wpływem pęcznieją. Związane jest to z zawartością grup hydrofilowych. Cecha ta jest najważniejszą właściwością tej grupy opatrunków. W zależności od zastosowanych składników w procesie produkcji mają różne przeznaczenie. Część z nich służy do aktywnego rozpuszczania martwiczych tkanek i oczyszczenia rany, pozostałe to środek do stworzenia wilgotnego środowiska    w ranie. Można je stosować:

• w ranach powierzchownych i niezbyt głębokich,
• przesuszonych,
• pokrytych martwicą sucha i rozpływną w postaci włóknika, bez dużego wysięku,
• ranach ziarninujących bez dużego wysięku,
• ranach naskórkujacych w celu ochrony,
• w przypadku oparzeń pośredniej grubości skóry.

Bezpostaciowe amorficzne żele okazują się przydatne w wypełnieniu ran głębokich. Opatrunek zbudowany jest z makrocząsteczek zawierających cząstki wody. Połączone one są za pomocą wiązań poprzecznych, które pod wpływem pochłoniętego płynu rozciągają się. Dzięki temu w makrocząsteczkach tworzy się miejsce na wchłanianie i zatrzymanie drobnoustrojów i wydzieliny z rany. W fazie oczyszczania się rany najważniejsze jest natychmiastowe stworzenie wilgotnego środowiska, opatrunki hydrożelowe nie potrzebują wydzieliny by ten proces zaistniał. Grupa ta dzięki tej zdolności zalecane są do ran przesuszonych i słabo sączących. Tkanki nekrotyczne ulegają nawilżeniu, rozpuszczeniu i włonięciu przez struktury hydrożelu. Rana ulega oczyszczeniu, jej stan poprawia się. Jednak Hydrożele nie sprawdzają się w przypadku ran silnie sączących, jeśli jednak zdecydujemy się na ten opatrunek należy w tej sytuacji użyć go z opatrunkiem wtórnym o dużej chłonności. Może to być opatrunek alginianowe. W fazie ziarninowania opatrunek tej grupy utrzymuje wilgotne środowisko wspomagający tym samym proces ziarninowania. Zastosowany podczas epitelizacji ten sam mikroklimat umożliwia wzrastanie naskórka i pokrycie ziarniny. Zmiana opatrunku zależna jest od ilości wydzieliny powstałej w ranie. Producenci podają najczęściej 2 do 7 dni. Zawsze należy obserwować opatrunek, powstanie białawych smug i zmętnienie są sygnałem do zmiany opatrunku [4, 9, 10, 21].

Dekstranomery (granulaty)

Jest to grupa stosowana coraz rzadziej. Tworzą je polisacharydowe ziarna występujące, jako mikrogranulki o zdolności hydrofilnej. Występują, jako pasty i proszki. Zastosowanie tych środków polega na bezpośredniej aplikacji ich na powierzchnię rany. W czasie ich stosowania niezbędne jest zaaplikowanie opatrunku wtórnego, mogą być to: opatrunek tradycyjny, hydrokoloid lub pianka poliuretanowa. Dekstranomery mają duże właściwości chłonięcia wysięku, dzięki czemu oczyszczają ranę z drobnoustrojów, martwiczych tkanek, toksyn, zapalnych mediatorów. Zasada działania tych środków polega na tworzeniu żelu w połączeniu z wydzieliną rany. Opatrunek ten wzmaga aktywność enzymów autolitycznych, mogą być stosowane w przypadku ran zainfekowanych i wilgotnych. Nie znajdują zastosowania w przypadku suchej martwicy pokrywającej ranę [4, 10, 16].

Hydrowłókna – opatrunki wykonane w technologii hydrofiber

Jest to jedna z najnowszych generacji opatrunków specjalistycznych. Zwane są też hydrofobowymi. Technologia ta jest unikalna i opatentowana przez firmę ConvaTec. Sekret ich unikatowości tkwi w samej budowie opatrunku. Mianowicie ich podstawę tworzy karboksymetyloceluloza sodowa, tworząca hydrofilowe włókna, sprasowane do postaci płytek. Są to opatrunki nadające się do zastosowania w ranach głębokich        z dużym wysiękiem, mogą one powiększyć swój ciężar 25 krotnie. Dzieje się tak dzięki zdolności do absorpcji i zamknięcia wysięku w swojej strukturze, poprzez zżelowanie, dochodzi do sekwestracji wysięku, czyli zamknięcia go we włóknach, przy jednoczesnym zapewnieniu wilgotnego środowiska rany

Poprzez te funkcję zapobiegają one maceracji skóry wokół rany, gwarantują utrzymanie wysięku w strukturze opatrunku. Działanie jonów srebra, które mogą znajdować się w opatrunku daje możliwość ograniczenia zakażenia i zmniejszenia ilości bakterii znajdujących się w ranie [4, 9, 10, 21].

CYTOKINY

 to cząsteczki białkowe mające wpływ na wzrastanie, proliferację i pobudzanie komórek uczestniczących w odpowiedzi odpornościowej oraz komórek hemopoetycznych. Mogą wybiórczo pobudzać odpowiedź komórkową lub humoralną, co w połączeniu z ich ilością powoduje powstanie skutecznych systemów powiązań międzykomórkowych układu odpornościowego - sieć cytokin. Cytokiny wpływają nie tylko na leukocyty, lecz i na inne komórki organizmu, przez co stymulują wystąpienie gorączki, regulują morfogenezę komórkową i tkankową, uczestniczą w procesach patologicznych dzięki swojej cytotoksyczności. Występują również reakcje międzycytokinowe. Są to białka działające nie tylko lokalnie, działanie tej grupy jest znamienne dla całego organizmu.

Opatrunki hydrokoloidowe

Koloid pochodzi z j. gr. i oznacza „lepki”. Opatrunki tej grupy zbudowane są z chłonnych koloidów posiadających zdolność pęcznienia. Najczęstszym składnikiem tych opatrunków jest karboksymetyloceluloza, innymi dodatkami są pektyny i żelatyna. Na rynku występują też opatrunki hydrokoloidowe z dodatkiem alginianów, co ma zwiększyć ich chłonność. Najczęstszą postacią handlową jest forma samoprzylepnej płytki służącą do opatrywania ran powierzchniowych. Ta forma nie wymaga opatrunku wtórnego. Druga postacią są pasty, które można stosować w ranach drążących, głębokich posiadających liczne kieszenie. Ich zastosowanie wymaga opatrunku wtórnego w celu utrzymania pasty w ranie.

Płytki hydrokoloidowe mają najróżniejsze kształty i grubość, od grubych po bardzo cienkie, co umożliwia dostosowanie ich do faz procesu gojenia oraz miejsca zastosowania. Ścieniowane brzegi ułatwiają dostosowanie do kształtów ciała.  Hydrokoloid zastosowany w opatrunku połączony jest z macierzą stanowiąca postawę opatrunku wykonany z materiału stabilizującego. Zewnętrzną warstwę płytek stanowi folia lub folia poliuretanowa, ich cechą są zamknięte pory, dzięki czemu zapobiegają zamoczeniu, kontaminacji drobnoustrojami i zanieczyszczeniami rany i jej dna. Dzięki wykończeniu opatrunku aplikuje się go jak plaster. Jest to przykład opatrunku okluzyjnego. W trakcie działania kuleczki koloidowe pod wpływem wydzieliny z rany przekształca się w żel, co prowadzi do zmniejszenia przyczepności w miejscu rany. W tym miejscu powstaje wzniesienie na kształt pęcherza. Większość opatrunków posiada znacznik na zewnętrznej powierzchni ułatwiający określenie czasu zmiany. Cechą charakterystyczna hydrokoloidów jest łatwa bezbolesna zmiana, a nowo narastające komórki ziarniny są chronione poprzez żel powstały w czasie ich stosowania.

Dzięki stosowaniu tej grupy opatrunków zapewniamy:

• wilgotne środowisko gojenia w ranie,
• temperaturę zbliżoną do temperatury rany,
• utrzymanie pH w górnicach 6,0 co zwiększa migrację leukocytów, makrofagów, ułatwiając działanie enzymów proteolitycznych,
• aktywność fibrynolityczna ulega zwiększeniu,
• hipoksję, przez co zostają przyśpieszone procesy angiogenezy, a ból ulega zmniejszeniu.

Przeciwwskazania do zastosowania opatrunków hydrokoloidowych:

• zakażenie rany, szczególnie szczepami beztlenowymi, jest to spowodowane okluzją opatrunków,
• rany z silnym wysiękiem, ze względów ekonomicznych, zbyt częsta zmiana opatrunków, dodatkowy stres pacjenta,
• wystąpienie zespołu stopy cukrzycowej, w tym przypadku istnieje możliwość zakażenia szczepami beztlenowymi,
• odsłonięte ścięgna lub kości [4, 9, 10, 21].

Gąbki poliuretanowe – forma opatrunku chłonnego

Jest ona również postacią poliuretanowego opatrunku. Występuje w postaci miękkiej i elastycznej pianki zbudowanej cząstek o właściwościach hydrofilowych wykonanych z poliuretanu lub polidimetylsiloksanu. Dzięki trójwymiarowej strukturze powierzchnia stykająca się z raną nie może przyschnąć do powierzchni rany. Minimalizuje to możliwość uszkodzenia nowo narastających tkanek. Wszystkie opatrunki w postaci gąbki mają właściwości absorpcji wysięku, nie zatrzymują go w swojej strukturze. Dzięki zatrzymaniu wilgoci w swojej strukturze uniemożliwiają powstawanie strupów. Większość opatrunków tej grupy dostępnych jest w postaci płytki chronionej zewnętrzną warstwą, która ma za zadanie przepuszczać parę wodną. Ma też drugie zadanie- tworzy zewnętrzną barierę, która chroni ranę przed patogennymi drobnoustrojami i kontaminacją. Niektóre opatrunki posiadają dodatkowo otoczkę  w formie poliestrowej błony, co umożliwia bezurazową aplikację całego opatrunku w jamach ran [4, 9, 10, 21].

Błony poliuretanowe

Wszelkiego typy błony poliuretanowej stanowią grupę opatrunków umożliwiających zaopatrzenie ran chirurgicznych, miejsc po pobraniu materiału do przeszczepu oraz innych zmian powierzchniowych. Niejałowa błona poliuretanowa stanowi materiał pokrywający i mocując inne opatrunki. Grupa ta charakteryzuje się wysoka adhezją, dobrym przyleganiem do powierzchni opatrywanej i jej otoczenia. Warstwa zewnętrzna ma właściwości nieprzepuszczalności dla bakterii i wody, jednak umożliwia parowanie z powierzchni rany. Jednak jest ono mniejsze niż wydzielanie, umożliwia to powstanie   i zachowanie wilgotnego środowiska. Błona ta jest łatwa do usunięcia, w którego czasie nie narusza powierzchni rany i uniemożliwia pozostawanie elementów opatrunków  w jej łożysku [4, 9, 10, 21].

 http://www.hartmann.pl/PL/Strona_blank_g_la__oa_wna/Produkty/Leczenie_blank_ran/article_70062.html

Walka z bólem

Mówiąc o ranie przewlekłe zapominamy często o bólu jaki ona wywołuje. Uszkodzone tkanki bardzo często wywołują doznania bólowe,       z jakimi nie może sobie pacjent poradzić. Może to być pieczenie, gorąco, swędzenie, szczypanie, etc.    W trakcie leczenia rany przewlekłej należy o tym pamiętać i zabezpieczyć chorych w leki, które zapewnią im komfort pomiędzy kolejnymi zmianami opatrunku. Opatrunki tradycyjne wysychające na ranie, często doprowadzają do przesuszenia tkanek, które jest doznaniem bardzo nieprzyjemnym, optymalnym wydaje się być zastosowanie opatrunku specjalistycznego - nowoczesnego, zapewniającego zachowanie wilgotnego środowiska leczenia rany. Pacjent ból który odczuwa może określić za pomocą skali VAS, a jego uśmierzanie powinno odbyć się zgodnie z zasadami drabiny analgetycznej (patrz wikipedia),

Swiatło w leczeniu ran

Jak stosować lampędo naświetlań ? Wszelkie informacje o leczniczym działaniu światła znajdziesz pod tym adresem. Sama używam lampy MEDOLIGHT, jej działanie jest podobne do lampy BIOPTRON. Jedyna róznica to wielkość i możliwość włożenia jej do torebki oraz bateria. Obie lampy wpływają na produkcję tlenku Azotu, który wpływa na proces gojenia w organizmie.
http://www.medolight.pl/index.php?&m=310
http://www.bioptron-zepter.com.pl/301.html

Opatrunki typu Granuflex - zastosowanie w ranach o małej i umiarkowanej ilości wysięku

Jak ocenić stopień zaawansowania odleżyny?

STOPNIE ODLEŻYN wg skali Torrance´a

Iº – blednące zaczerwienienia – odwracalne (lekki ucisk palca powoduje zblednięcie tego zaczerwienienia),
IIº - nieblednące zaczerwienienia (uszkodzenie naskórka),
IIIº – uszkodzenie skóry do granicy z tkanką podskórną
IVº – uszkodzenie do tkanki tłuszczowej podskórnej,
Vº – zaawansowana martwica (dochodzi do kości, tkanki mięśniowej).

Leki i ich wpływ na proces leczenia

Grupa leków	Wpływ na proces gojenia rany
NLPZ, Ibuprofen	Silny wpływ na fazę zapalną przez wstrzymanie produkcji cyklooksygenazy, powoduje również redukcję siły napięcia rany.
Kortykosteroidy	Maja silny wpływ na fazę hemostatyczną przez zmniejszenie adhezji płytek. W fazie zapalnej wpływają na fagocytozę. Podczas ziarninowania redukują aktywne działanie fibroblastów oraz hamują syntezę kolagenu.
Preparaty p/płytkowe, Aspiryna	Poprzez agregację trombocytów i stany zapalne prowokowane metabolitami kwasu arachidonowego wpływa na fazę hemostatyczną.
Leki p/zakrzepowe, Heparyna	Poprzez powiązanie z wytwarzaniem fibryny wpływają one na fazę hemostatyczną. Istnieje możliwość powstania zakrzepów mogących prowadzić do trombocytopenii (tzw. syndrom białych zakrzepów).
Warfaryna, pochodne	W fazie hemostatycznej poprzez związek z tworzeniem się fibryny może ona spowodować martwicę tkanek, zgorzel w skutek uwolnienia się miażdżycowych płytek zatorowych pod postacią kryształków mikro cholesterolu (tzw. syndrom niebieskiego palca).
Nikotyna	W fazie proliferacji hamuje ona rewaskularyzację oraz tworzenie ziarniny, bardzo silnie wpływa ona na mikro krążenie zwiększając ryzyko braku gojenia rany.

Badania i ich wpływ na proces leczenia

Badanie	Wpływ na ranę
Hemoglobina	Niedotlenienie i niedokrwienie tkanek wpływa ujemnie na proces gojenia się ran.
Leukocyty	Dostarczają informacji na temat możliwości zakażenia rany.
Poziom płytek	Wskazuje na możliwość wystąpienia trombocytopenii.
CRP (niespecyficzny marker zakażenia i zapalenia)	Marker ten stosowany jest w trakcie leczenia w celu diagnozowania i monitoringu leczenia rany zakażonej w fazie zapalnej.
Mocznik Kreatynina	Ich duże stężenia przedłużają proces leczniczy, badania funkcjonowania nerek jest istotne podczas stosowania antybiotyków.
Albuminy	Odbiałczanie wpływa ujemnie na leczenie ran, powoduje również zahamowanie tego procesu oraz w przypadku odleżyn ich pogłębienie.
Wymazy z rany	Ważne jest wykonanie wymazu podczas przyjęcia pacjenta do szpitala, gdy występuję podejrzenie zainfekowania, kolonizacji, zakażenia. Podczas procesu leczniczego kolejne wymazy umożliwiają kontrolę stanu rany, umożliwiają stosowanie celowanej antybiotykoterapii.

Budowa skóry i jej funkcje

http://www.nepentes.pl/biuro_prasowe/informacje_dodatkowe/skora/budowa_i_funkcje_skory