OPIEKA NAD PACJENTEM ZE ZŁAMANIEM W OBRĘBIE STAWU BIODROWEGO LUB MIEDNICY

Urazy w obrębie stawu biodrowego i miednicy są najczęstszymi urazami leczonymi w oddziałach chirurgii urazowo - ortopedycznej, należą do nich przede wszystkim złamania szyjki kości udowej złamania przezkrętarzowe kości udowej, złamania kości miednicy, złamania kości udowych. Urazy te najczęściej zdążają się u osób starszych, choć mogą wystąpić u osób młodych,. Są to najbardziej niebezpieczne złamania ze względu na powikłania przede wszystkim u pacjentów w podeszłym wieku, osób z niedowładami oraz osób obniżoną samoopieką i zaburzeniami układu ruchu. Główne powikłania to zapalenia płuc, zakrzepica żył głębokich oraz najtrudniejsze w leczeniu w praktyce pielęgniarskiej - odleżyny.Nawet najlepsza opieka pielęgniarska nad pacjentem, prowadzona z zachowaniem wszelkich zasad i standardów nie jest skuteczna, jeśli nie zaistnieje współpraca całego personelu, a przede wszystkim, gdy brakuje współpracy ze strony pacjenta i jego rodziny. Pacjenci przyjęci w oddział ze urazem zgłaszają silnie dolegliwości bólowe. Dlatego ważne jest niezwłoczne zaplanowanie leczenia przeciw bólowego, które zmniejszy dyskomfort pacjenta i umożliwi jego współpracę z zespołem terapeutycznym. Po zebraniu informacji o stanie zdrowia, chorobach współistniejących oraz potrzebach chorego należy zaplanować plan opieki i profilaktyki przeciw odleżynowej, uwzględniając w nim udział pacjenta i rodziny. 

Należy poinformować chorego i rodzinę o możliwość wystąpienia odleżyn i uświadomić im ich rolę w procesie zapobiegania ich powstaniu. Pacjenci po opanowaniu bólu, gdy ich stan ogólny na to pozwala oraz nie ma przeciwwskazań ortopedycznych powinni poruszać się, chociaż w obrębie łóżka do „granicy bólu”, umożliwi to wczesną rehabilitacja przed operacyjna - ważna w tym momencie jest współpraca pielęgniarka – rehabilitant, oraz zapobiegnie powstaniu zmian patologicznych na skórze. Wczesne zdjęcie stosowanego w tego typu urazach buta gipsowego „derotacyjnego” lub zastąpienie go miękkim butem wykonanym z gąbki zapobiega powstaniu odleżyn na unieruchomionej stopie i ułatwia opiekę nad chorym oraz jego rehabilitację. Da to też możliwość obserwacji stanu złamanej kończyny.

Pacjenci w starszym wieku nie jednokrotnie maja problemy z owrzodzeniami żylnymi, ucisk wywołany butem derotacyjnym, jego niewygoda i materiał, z jakiego jest wykonany może doprowadzić do powstania zmian na skórze, które mogą być powodem dyskwalifikacji pacjenta z zabiegu operacyjnego, do którego będzie przygotowywany. Jeśli pacjent nie uruchomi się w łóżku, chociaż w zakresie umożliwiającym mu samodzielne zaspokajanie najważniejszych potrzeb życiowych takich jak spożywanie posiłków, może to wpłynąć na jego ogólny stan zdrowia oraz na zmiany w jego psychice doprowadzając niejednokrotnie do powstania zmian demencyjnych lub pogłębienia już istniejących. Pacjenci tacy z powodu bólu, odwodnienia, złego odżywienia i urazu są niejednokrotnie zdezorientowani i nie wiedzą gdzie są, w momencie opanowania i wykluczenia tych czynników stan ich ulega poprawie.

Pacjent leżący w łóżku ortopedycznym przy pomocy uchwytów może sam zmieniać pozycje ciała, daje to możliwość odciążania powierzchni ciała zagrożonych. Inaczej jest z pacjentami starszymi ze schorzeniami neurologicznymi i ograniczoną już wcześniej samoopieką oraz pacjentami, którzy nie chodzili zanim doszło do urazu. Wymagają oni intensywnej pomocy i opieki przeciw odleżynowej. Niezbędna jest zmiana pozycji wykonywana przez personel i rodzinę, która powinna nauczyć sie opieki nad chorym z wszczepioną endoprotezą stawu biodrowego, ale nierokującą szans na pełne odzyskanie sprawności fizycznej (ograniczenie poruszania, tryb „ fotelowy”). To właśnie od tej opieki, którą pacjent uzyska w domu zależeć będzie to czy powstaną odleżyny, czy endoproteza będzie użytkowana poprawnie, czy dojdzie do zwichnięcia jej w stawie, co dla chorego jest bardzo bolesne i zmusza do długiego okresu leżenia w łóżku. Rola pielęgniarki sprowadza się w tym momencie do roli edukatorki rodziny i pacjenta. Powinna ona wraz z lekarzem i rehabilitantem podjąć starania by najbliżsi chorego umieli zmienić pampersa, podsunąć basen, umyć chorego i zabezpieczyć skórę przed wysuszeniem, podrażnieniem i powstaniem odleżyn. Jeśli do tego doprowadzimy nasza rola w opiece domowej będzie polegała na pomocy, gdy rodzina sobie nie radzi, a powikłania takie jak odleżyny na pewno ulegną zmniejszeniu.