Idealny opatrunek wg. T.D. Turner’a

Gdy mówimy o różnego rodzaju opatrunkach zawsze bierzemy pod uwagę wiele cech, które charakteryzują

dany opatrunek. „W 1979 r. T. D. Turner sprecyzował cechy idealnego opatrunku[1]:

• Utrzymuje odpowiednią wilgotność między opatrunkiem a raną,
• Usuwa nadmiar wysięku i toksycznych komponentów (cząsteczek),
• Stanowi skuteczną barierę dla bakterii i innych drobnoustrojów,
• Pozwala na wymianę gazową pomiędzy raną a otoczeniem.
• Jest wolny od toksycznych cząstek i substancji alergizujących.
• Stanowi ochronę nowo powstałych tkanek.
• Można go łatwo zmienić bez powodowania urazu.
• Utrzymuje odpowiednią temperaturę.”

Cechy te, jeśli są spełnione przez zastosowany na ranę opatrunek umożliwiają bezpieczny i sprawnie przebiegający proces gojenia rany.

---

[1]     Źródło: Turner T. D.: The development of wound managment products. Wounds 1989,1,3, 155-171; w: M. Budynek, C. Nowacki, „Opatrywanie ran wiedza i umiejętności”, Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008, s. 48

1.      Szybkość wchłaniania wydzieliny oraz pojemność opatrunku. To jedne z najważniejszych cech, które determinują oczyszczanie rany i zapobiegają jej ponownej kontaminacji. Wysięk zamknięty w strukturach materiału, z którego jest wykonany opatrunek, jest najkorzystniejszą sytuacją istniejącą w leczeniu. Opatrunki, mogące zamknąć w sobie drobnoustroje zawarte w wydzielinach ewakuowanych do niego jest optymalnym zabezpieczeniem rany przed zakażeniem. Cecha ta zależy od materiałów, z jakich wykonano opatrunki stosowane w tym celu. Materiały tradycyjne takie jak gaza i włóknina podobnie jak opatrunki piankowe dzięki dużej chłonności mogą pobudzać wydzielanie z rany. Rozważając zastosowanie opatrunków alginianowych, kompresów z zawartością superabsorbentu, hydrokoloidów, hydrowłókien czy hydrożeli bierzemy pod uwagę ich budowę pozwalającą po włonięciu wysięku na jego zatrzymanie wraz z drobnoustrojami chorobotwórczymi, co jednocześnie zapobiega zakażaniu rany. Największa chłonność wśród nowoczesnych opatrunków wykazują alginiany, Hydrowłókna oraz złożone z zawartością superabsorbentów.

2.      Przepuszczalność gazowa oraz paroprzepuszczalność umożliwia wymianę gazową wraz z wydalaniem pary wodnej.  Cecha ta zależy od materiału z jakiego wykonany jest opatrunek. W czasie procesu leczniczego ran nie zawsze pożądana jest pełna wymiana gazowa. Udowodniono znamienny wpływ okluzji na intensyfikację procesów autolitycznych oraz naprawczych w ranie. Włóknina i gaza wykazują najwyższą przepuszczalność, jednak zdolność ta powoduje utratę ciepła niezbędną w odbudowie tkanek. Ponadto możliwe jest ich przywieranie do dna rany, przez co wzrasta prawdopodobieństwo uszkodzenia ziarniny podczas zmian opatrunków. Alginiany dzięki zwiększonej chłonności w kontakcie z wydzieliną żelują, co uniemożliwia przesychanie rany podnosząc bezpieczeństwo nowo narastającej ziarniny. Hydrokoloidy i hydrożele cechują się niską przepuszczalnością, są produktami półprzepuszczalnymi, a co za tym idzie ich stosowanie wymaga pewnej ostrożności. Jest ona pożądana szczególnie w przypadku ran zainfekowanych, ponieważ zastosowane w tej sytuacji mogą ją nasilić. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku zakażenia bakteriami beztlenowymi. Nie dotyczy to jednak hydrożeli amorficznych służących oczyszczaniu ran.

3.      Bezurazowa zmiana opatrunku oraz jego wpływ na ranę, decydują o przebiegu procesu gojenia rany i końcowym efekcie kosmetycznym. Dzięki „przyjaznym” opatrunkom możliwe jest wykonywanie zmian opatrunków bez uszkodzenia ziarniny. Niestety opatrunki gazowe i włókninowe w wielu przypadkach podlegają wrastaniu tkanki w nie, każda zmiana powoduje rozkrwawienie i uszkodzenie ziarniny. Dzięki impregnacji maściami, parafiną, balsamami lub stosowanie fabrycznie przygotowanych opatrunków impregnowanych można zapobiec temu zjawisku. Z kolei opatrunki, których warstwa hydrofobowa styka się bezpośrednio z raną, ze względu na zastosowaną technologię spełnia powyższą cechę. Równie przyjazne są opatrunki hydroaktywne, pod warunkiem ich odpowiedniego doboru do aktualnego stanu rany.

4.      Bezpieczne użycie opatrunków zarówno dla pacjenta jak i dla rany to cecha umożliwiająca uniknięcia poważnych powikłań w procesie leczniczym. Dzięki temu można uniknąć wystąpienia uczuleń, interakcji pomiędzy opatrunkiem a innymi substancjami zastosowanymi w leczeniu. Opatrunki stosowane podczas leczenia powinny być zapakowane w odpowiedni sposób, jałowe lub nadające się do sterylizacji. Ich oznaczenie i opis powinien być wyraźny i zrozumiały. Powinniśmy unikać nieodpowiednich połączeń pomiędzy opatrunkami i innymi substancjami. Znajomość zaleceń producenta umożliwia uniknąć powikłań. Opatrunki powinny być pakowane pojedynczo, co ułatwia ich zastosowanie w sposób zgodny z zasadami aseptyki, nie powinno się stosować opatrunków po upływie terminu ich ważności.